Autyzm

Autyzm to całościowe zaburzenie rozwoju u dziecka.  Oznacza to, że we wszystkich obszarach rozwoju obserwuje się pewne nieprawidłowości. Już bardzo wcześnie, nawet u kilkumiesięcznego niemowlaka można zaobserwować pierwsze symptomy, które zawsze  są widoczne przed ukończeniem przez dziecko 3 roku życia (autyzm dziecięcy), rzadziej objawia się po ukończeniu 3 roku życia (autyzm atypowy). Nieprawidłowości występują w sferach rozwoju tj. społeczny, komunikacja, zachowanie (sztywne, powtarzalne- stereotypie).
W ramach całościowych zaburzeń rozwoju można wyróżnić między innymi:  autyzm dziecięcy, autyzm atypowy i  zespół Aspergera:
Autyzm może przejawiać się poprzez:

• izolowanie się od otoczenia,
• brak chęci do zabaw z innymi dziećmi,
• brak twórczości podczas zabawy,
• wrażenie, że dziecko woli kontakt z przedmiotami niż z ludźmi,
• unikanie kontaktu wzrokowego lub jego szybkie przerywanie,
• wrażenie, iż nasze dziecko raczej patrzy „przez osobę” niż na nią,
• brak mowy lub używanie słów pozbawionych znaczenia,
• powtarzanie wyrazów, a więc już wcześniej wspominane tzw. echolalia,
• dziwne, niepokojące zachowania takie jak: wprawianie w ruch obrotowy przedmiotów, kręcenie się w kółko, bądź kiwanie czy huśtanie
• brak spontanicznego poruszania się,
• chodzenie drobnymi kroczkami,
• okazywanie sprzeciwu w stosunku do jakimkolwiek zmian w rutynie,
• nadwrażliwość na dotyk, dźwięk, smak czy zapach,
• brak reakcji na ból,
• niechęć do przytulania się,
• szczególne przywiązanie do jednej rzeczy, zabawki,
• sprawianie wrażenia głuchego albo niedosłyszącego,
• specyficzne reagowanie na pewne rodzaje bodźców, np. na określone dźwięki,
• odnosimy wrażenie, że nasze dziecko zna przeznaczenie zabawek, ale nie wie, co z nimi robić- czasami układa je w określonej kolejności (na przykład wrzuca klocki do pudełka zawsze w tym samym porządku, kolorami, kształtami, wielkością itp., a gdy ktoś przerwie mu czynność czy zaburzy jej wykonywanie poprzez wrzucenie czegoś niepasującego, zaczyna wszystko od początku),
• brak umiejętności pokazywania palcem tego, czego dziecko chce, jeśli czegoś potrzebuje, to najczęściej ciągnie za rękę dorosłego.

Każde dziecko z autyzmem jest inne, a nieprawidłowości oraz ich stopień natężenia w poszczególnych sferach jest specyficzny u poszczególnych dzieci. Wcześnie podjęta terapia skupiająca się na kształtowaniu umiejętności dziecka, których rozwój nie przebiega prawidłowo, umożliwia oraz ułatwia integrację dziecka w grupie rówieśniczej oraz funkcjonowanie w codziennym życiu.

Jak pokazują badania autyzm i całościowe zaburzenia rozwoju mogą stać się jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności u dzieci. W krajach zachodnich zaburzenia autystyczne o różnym nasileniu diagnozowane są średnio u co 150-go lub nawet u co setnego rodzącego się dziecka. To znacznie więcej niż jeszcze 20 lat temu – eksperci mówią o globalnym kryzysie.
Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że jest to jeden z największych problemów zdrowotnych na świecie.

O AUTYZMIE - PRAWDA I FAŁSZ

FAŁSZ: Osoby z autyzmem nie przytulają się.
PRAWDA: Wiele osób z autyzmem przytula się do swoich rodziców, terapeutów, opiekunów.

FAŁSZ: Osoby z autyzmem nie patrzą w oczy.
PRAWDA: Część osób z autyzmem nawiązuje dobry kontakt wzrokowy.

FAŁSZ: Autyzm dotyczy tylko dzieci.
PRAWDA: Autyzm to zaburzenie dotyczące osób w różnym wieku.

FAŁSZ: Wszystkie dzieci z autyzmem zachowują się tak samo.
PRAWDA: Każdy z nas jest inny więc nie ma również dwóch takich samych osób z autyzmem. Obraz choroby może się bardzo znacząco różnić.

FAŁSZ: Osoby z autyzmem są agresywne.
PRAWDA: Tylko u części osób mogą pojawiać się agresywne zachowania.

FAŁSZ: Autyzm jest spowodowany przez odrzucającą postawę matki (teoria ”zimnej matki”).
PRAWDA: Autyzm zdecydowanie nie jest wywołany przez nieprawidłowe relacje z matką i odrzucenie.

FAŁSZ: Osoby z autyzmem nie mówią.
PRAWDA: Wiele osób z autyzmem mówi, lecz bardzo często używany przez nie język jest „inny”, nie zawsze służy komunikacji oraz chęci dzielenia się wspólną uwagą.

FAŁSZ: „Skoro ktoś  mówi, to znaczy, że nie ma autyzmu”.
PRAWDA: Część osób z Zespołem Aspergera czy z tzw. wysoko funkcjonującym autyzmem biegle używa języka.

FAŁSZ: Osoby z autyzmem nie kontaktują się z innymi ludźmi, unikają ludzi, izolują się fizycznie, siedzą w kącie, patrzą niewidzącym wzrokiem.
PRAWDA: Wiele osób dąży do kontaktów z innym, nawet zaczepia ludzi, mówi do nich, ciągnie za ręce, nakłania do jakiejś czynności, ale najczęściej na własnych warunkach.

FAŁSZ: „Chłopcy zaczynają mówić później”.
PRAWDA: Nie dotyczy wszystkich chłopców. Nie zawsze związane jest to z cechami osobniczymi. Opóźnienie rozwoju mowy szczególnie powiązane z innymi czynnikami, może świadczyć o ryzyku wystąpienia autyzmu.

FAŁSZ: „Ja nie mówiłem do 3 lat a teraz mówię aż za dużo" itp...
PRAWDA: Nie zawsze. Autyzm często wiąże się z nadruchliwością, niepokojem emocjonalnym i ruchowym, pobudzeniem.

FAŁSZ: Dzieci z autyzmem są spokojne, pogrążone w swoim świecie.
PRAWDA: Postawa wycofująca u osób z autyzmem wynika z odgradzania się od nadmiaru bodźców a nie z chęci ucieczki do „lepszego świata”.

FAŁSZ: Osoby z autyzmem stwarzają sobie swój przyjazny dla nich świat autystyczny, w którym są szczęśliwe izolując się od naszego "złego świata”
PRAWDA: Autyzm nie jest wyborem.

FAŁSZ: Dzieci z autyzmem kręcą różnymi przedmiotami, wirują, machają nimi przed oczyma.
PRAWDA: Część dzieci objawia w ten sposób stymulacje wzrokowe, ale dotyczy to tylko pewnej grupy. Nie jest to zachowanie powszechne i niezbędne by zdiagnozować autyzm.

FAŁSZ: Osoby z autyzmem są wybitnie uzdolnione, genialne, niezrozumiane.
PRAWDA: Wybitne, wybiórcze uzdolnienia występują bardzo rzadko. Wśród osób z autyzmem zdarzają się genialni matematycy, malarze, muzycy. Uzdolnienia te jednak są „wyspowe” i współistnieją z reguły ze znacznymi deficytami funkcjonowania społecznego.

FAŁSZ: Autyzm jest nieuleczalny.
PRAWDA: Wczesna interwencja terapeutyczna może sprawić, że dziecko pokona ograniczenia wynikające z choroby. Nie oznacza to jednak, że każdy przypadek autyzmu można wyleczyć. Oznacza, że w każdym przypadku terapia może znacznie poprawić stan chorego.

FAŁSZ: Autyzm wiąże się zawsze z upośledzeniem umysłowym.
PRAWDA: Nie zawsze osoba z autyzmem jest upośledzona umysłowo, część z nich wykazuje inteligencję w normie a nawet ponadprzeciętną. Poza tym testy na inteligencje mogą wypaść niemiarodajnie w przypadku utrudnionego kontaktu z badanym.

FAŁSZ: Dzieci z autyzmem nie rozumieją co się do nich mówi.
PRAWDA: Rodzice zgłaszają często, że dzieci zatrzymują w pamięci słowa i zdania, trafnie rozumiejąc ich sens, choć nie okazują tego w sposób adekwatny, zrozumiały powszechnie.

FAŁSZ: Dziecko samo wyrośnie „z tego”, trzeba czekać.
PRAWDA: Dziecko nie wyrośnie z autyzmu bez wielokierunkowej terapii.

FAŁSZ: „Dziecko należy oddać do przedszkola, bo tam będzie musiało mówić, podporządkować się regułom i będzie naśladować innych”.
PRAWDA: Dziecko z autyzmem nie uczy się samo w naturalny sposób, przez naśladownictwo czy społeczne naciski. Pobyt w przedszkolu masowym może tylko pogłębić deficyty i frustrację. Praktyka wykazuje, że dziecko należy przygotować do uczestniczenia w grupie, wprowadzić je do grupy pod okiem terapeuty/asystenta.

FAŁSZ: Autyzm jest odmianą schizofrenii, chorobą psychiczną.
PRAWDA: Osoby z autyzmem nie mają takich objawów jak urojenia, omamy słuchowe czy wzrokowe, choć mogą być nadwrażliwe na bodźce. Autyzm upośledzając czynności psychiczne i myślenie, objawia się często mało zrozumiałym stylem wypowiedzi i dziwną interpretację zdarzeń. Wynika to często z braku teorii umysłu i upośledzenia selekcji bodźców na te mniej i bardziej istotne.

FAŁSZ: Osoby z autyzmem nie mają rozwiniętych takich cech jak ambicja, poczucie godności, chęć rywalizacji, chęć odnoszenia sukcesów itd.
PRAWDA: Wiele osób z autyzmem ma wysoko rozwinięte cechy osobowości świadczące o tym, że nieobce są im społeczne zachowania i aspiracje. Nie zawsze jednak potrafią to adekwatnie ujawnić i przeżywają frustrację z powodu braku takich dokonań.

FAŁSZ: Dzieci a autyzmem w ogóle nie są zainteresowane innym dziećmi, nie bawią się razem.
PRAWDA: Często dzieci są zainteresowane zabawą, ale przeważnie stoją nieco z boku, próbują włączać się do zabawy, która polega przeważnie na wspólnym bieganiu, aktywności fizycznej. Nie są jednak gotowe podjąć bez przygotowania zabawy symbolicznej (w udawanie).

FAŁSZ: Osoby z autyzmem nie mają żadnych zainteresowań.
PRAWDA: Wręcz przeciwnie- zainteresowania potrafią być wręcz obsesyjne (np. mapy, liczenie, dinozaury itd.) Mogą przemijać a na ich miejsce pojawiają się inne, równie intensywne.

FAŁSZ: Osoby z autyzmem są smutne.
PRAWDA: Często są to ludzie „wiecznie uśmiechnięci” i radośni, okazujący w ten sposób przynależność do świata społecznego. Jest to forma zdobywania przez nich akceptacji.

FAŁSZ: Mowa osób z autyzmem jest monotonna, pozbawiona prawidłowej intonacji, przypomina skandowanie.
PRAWDA: Mowa może być nieprawidłowa pod względem melodyki, ale nie dotyczy to wszystkich.

FAŁSZ: Osoby z autyzmem nie lubią nowych miejsc, zmian, niespodzianek, muszą mieć stałe rytuały.
PRAWDA: W rozwoju dzieci z autyzmem występuje często upodobanie do niezmienności, lecz nie jest to kryterium niezbędne.  Z biegiem czasu wiele dzieci dobrze akceptuje zmiany, potrafi się adaptować do nowych warunków. Pewną rolę ogrywają tu też cechy osobnicze i nasilenie choroby.

Zapraszamy do odwiedzenia zakładki "dla Rodzica", gdzie znajdą Państwo artykuły naszych specjalistów.